Windykacja długów po wprowadzeniu obowiązku wskazywania numeru PESEL przez powoda

Data aktualizacji: 10 listopada 2013

Jak wiadomo, zgodnie z ustawą z dnia 10 maja 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego /Dz.U.2013 nr 0 poz. 654/,  która weszła w życie z dniem 7 lipca 2013 r. został wprowadzony obowiązek wskazania w pierwszym piśmie procesowym numeru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numeru identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub numeru w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numeru w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.( art. 126 § 2 k.p.c).

Jak z powyższego wynika, wydawałoby się, że nie powinno to budzić wątpliwości i w praktyce windykacji sądowej nie będzie problemów. Jednak praktyka sądowa okazuje się zgoła inna od założeń ustawodawcy o czym poniżej.

Ostatnio miałem okazję zderzyć się z tym problemem prowadząc windykację długów wspólnoty mieszkaniowej. Krótko mówiąc po wydaniu przez sąd nakazu zapłaty w sprawie przeciwko dłużnikowi wspólnoty mieszkaniowej i jego uprawomocnieniu się, złożyłem wniosek o nadanie klauzuli wykonalności. I tutaj pojawił się problem, gdyż sąd wezwał mnie do wskazania numeru PESEL dłużnika (którego jak wiemy nie mam obowiązku wskazywać w pozwie – obowiązek ten dotyczy tylko numeru PESEL/NIP powoda). Ponieważ mój klient – wspólnota mieszkaniowa nie posiadała takiego numeru swojego dłużnika, powiadomiłem o tym sąd, zaś ten po trzech tygodniach poszukiwań numeru PESEL w bazie zawiadomił mnie, że system nie odnalazł tego numeru po nazwisku pozwanego. Wobec tego sąd ponownie wezwał mnie do wskazania tego numeru pod rygorem odmowy wydania prawomocnego nakazu zapłaty z klauzulą wykonalności. W tej sytuacji, mimo, że nie mam obowiązku wskazywania numeru PESEL dłużnika/pozwanego w pozwie, to w praktyce, żeby otrzymać orzeczenie z klauzulą wykonalności i tak go muszę wskazać na etapie postępowania klauzulowego. Z czego to wynika ?

W dniu 14 sierpnia 2013 r., weszła w życie nowelizacja rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności. Zmiana została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2013 r. pod pozycją 859. W rozporządzeniu tym dodany został § 2 (1), zgodnie z którym:

W treści klauzuli wykonalności ponadto wskazuje się:

• numer PESEL lub NIP wierzyciela i dłużnika będącego osobą fizyczną, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania lub posiadają go nie mając takiego obowiązku lub
• numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP wierzyciela i dłużnika nie będącego osobą fizyczną, którzy nie mają obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli są oni obowiązani do jego posiadania.

W każdym przypadku w treści klauzuli wykonalności musi być podany PESEL wierzyciela oraz dłużnika. W praktyce bowiem tylko takie orzeczenie sądowe, które jest zaopatrzone w klauzulę wykonalności spełniającą powyższe wymagania może być skutecznie skierowane  do postępowania egzekucyjnego.

Skoro zatem kodeks postępowania cywilnego w art. 126 nie nakłada na powoda obowiązku wskazania tego numeru dłużnika w pozwie, to trzeba go wskazać w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności, czyli we wniosku. Inaczej sąd wezwie nas (co zresztą w praktyce czyni) do wskazania tego numeru, a to przedłuży o całe tygodnie możliwość wszczęcia egzekucji.

Rozporządzenie weszło w życie 14 sierpnia i dotyczy wszystkich klauzul wykonalności i na wszystkich dokumentach (wyrokach czy nakazach zapłaty), choćby pochodziły sprzed nowelizacji.

Dlatego to sąd w takiej sytuacji (jeżeli mu nie wskażemy numeru PESEL dłużnika) sam będzie to ustalał w bazie PESEL, co niestety trwa dość długo, a czasami jest bezskuteczne, gdyż sąd nie odnajduje numeru PESEL. W takim przypadku o czym się przekonałem w praktyce sąd oczekuje na wskazanie numeru PESEL dłużnika przez powoda pod rygorem odmowy wydania prawomocnego orzeczenia z klauzulą wykonalności. Jeżeli wierzyciel nie jest w stanie wskazać takiego numeru swojego dłużnika, to jest narażony na brak możliwości wszczęcia egzekucji komorniczej i odzyskania swoich pieniędzy.

W związku z tym, jeżeli jest taka możliwość to sugerowałbym, zwłaszcza zarządom wspólnot mieszkaniowych, aby w miarę możliwości ustalać nr PESEL lub NIP właścicieli lokali – przyszłych potencjalnych dłużników (np. z aktów notarialnych nabycia nieruchomości). W praktyce bowiem zarządy wspólnot mieszkaniowych nie posiadają takich informacji o swoich członkach. Z pewnością ułatwi to dochodzenie ewentualnych roszczeń w sądzie w przyszłości, a już na pewno przyśpieszy całe postępowanie windykacyjne.