Pożyczka bez umowy – co warto wziąć pod uwagę

Data aktualizacji: 4 sierpnia 2023

W przypadku udzielania pożyczek zawsze warto posiadać pisemną umowę. Są jednak sytuacje, w których taki dokument nie został użyty. I mam do czynienia z sytuacją post factum. W niniejszym artykule postaramy się przybliżyć taką sytuację oraz kwestie, które warto wziąć pod uwagę, aby zabezpieczyć się przed ewentualnymi problemami.

• Co oznacza „bez umowy”?
• Precyzyjnie określmy warunki
• Warto zachować dowody
• Kiedy pożyczki nie powinniśmy udzielać
• Czynności w przypadku opóźnienia w spłacie
• Kiedy należy rozpocząć windykację?
• Pomoc kancelarii

Co oznacza „bez umowy”?

Potocznie używany termin „bez umowy” jest nieco mylący. Szczególnie w przypadku pożyczek przekraczających kwotę 1000PLN. Zgodnie z art. 720 § 2 kodeksu cywilnego, umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga formy dokumentowej. Oświadczenia woli utrwalonego na nośniku informacji, w którym jesteśmy w stanie zidentyfikować osoby składające owe oświadczenie. Poza tradycyjną „papierową” umową, mogą to być np. kopie SMS’ów, maili, czy nawet nagrana rozmowa (o ile jesteśmy w stanie zidentyfikować bezsprzecznie obie strony).

Niezależnie od naszych dobrych chęci, czy zaufania do osoby, której udzielamy pożyczki, zawsze warto raz jeszcze przemyśleć formę umowy. Tradycyjna, spisana umowa pożyczki najczęściej jest najbezpieczniejszą formą, szczególnie dla udzielającego pożyczki.

Ma szereg zalet:

• pozwala na szybkie wrócenie do jej warunków i rozwianie wątpliwości,
• często pomaga rozwiać wątpliwości w kwestiach spornych,
• może ułatwić stworzenie odpowiedniej dokumentacji do celów podatkowych,
• jej zapisy mogą znacznie przyspieszyć proces windykacyjny – zarówno na etapie windykacji polubownej, jak i ewentualnego postępowania sądowego.

 

Precyzyjnie określmy warunki

Przede wszystkim zawsze warto precyzyjnie określić warunki pożyczki. Nie tylko kwotę i moment zwrotu. Jest to często popełniany błąd. Elementy, które warto wziąć pod uwagę:

• strony umowy (w przypadku pożyczek powyżej 1000PLN jest to wręcz obowiązkowe),
• data udzielenia pożyczki,
• forma udzielenia pożyczki,
• precyzyjna, ostateczna data zwrotu pożyczki,
• forma zwrotu pożyczki,
• odsetki od udzielonej kwoty,
• ewentualne odsetki w przypadku opóźnień,
• wszelkiego rodzaju inne warunki, na które zgodziły się obie strony,
• określenie warunków, jakie muszą zaistnieć, aby poczynione ustalenia mogły zostać zmienione (np. mógł zostać przesunięty termin spłaty, na wniosek pożyczkobiorcy, a za zgodą pożyczkodawcy).

 

Warto zachować dowody

Zakładając, iż pożyczka udzielana jest w formie dokumentowej, oczywiście zachowujemy jej nośnik. Szczególnie w przypadku innych form niż pisemna umowa, warto przedsięwziąć dodatkowe środki bezpieczeństwa w zależności od formy umowy:

• w przypadku konwersacji w formie SMS – kopia wiadomości na dodatkowym nośniku,
• w przypadku maili – zachowanie wydruku korespondencji lub zapisanie maili w formie plików PDF,
• w przypadku nagrań głosowych, dodatkowe kopie zlokalizowane poza urządzeniem nagrywającym.

W przypadku tworzenia kopii wiadomości e-mail do PDF warto dokonać zapisu wraz z nagłówkami. Współczesne programy do obsługi wiadomości dają możliwość wyświetlenia nie tylko podstawowych danych takich jak:

• adres odbiorcy,
• adres nadawcy,
• data otrzymania wiadomości,
• tytuł.

Dają również możliwość uzyskania informacji o faktycznej drodze jaką przebyła wiadomość czy zweryfikować ją pod kątem autentyczności.

Jeśli w trakcie obowiązywania umowy pożyczki pojawiły się dodatkowe okoliczności, które mają związek z przedmiotem umowy, warto je również zachować. Często są to dodatkowe maile, czy SMS odnoszące się do pożyczki.
 

Kiedy pożyczki nie powinniśmy udzielać

Udzielając pożyczki zawsze istnieje ryzyko problemów związanych z odzyskaniem środków od pożyczkobiorcy. Są jednak sytuacje, których powinniśmy zdecydowanie unikać. Często spotkane przypadki:

• udzielenie pożyczki osobie znajdującej się w tzw. pętli zadłużenia – spłacającej pożyczki środkami uzyskanymi z kolejnych pożyczek,
• udzielenie pożyczki podmiotom, o których mamy wiedzę, iż nie regulują swoich zobowiązań,
• pożyczki osobom, które już są nam winne pieniądze,
• podmioty, o których nie mamy dużej ilości informacji,
• osoby, które trudno zlokalizować (np. na stałe przebywające zagranicą),
• osoby wobec których toczą się postępowania karne,
• sytuacje, w których umowa pożyczki jest nam z jakichś powodów narzucana,
• pożyczki osobom, które zwyczajnie nie budzą naszego zaufania.

 

Czynności w przypadku opóźnienia w spłacie

W przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki nie powinniśmy zwlekać z kontaktem z dłużnikiem. Pamiętajmy, iż obie strony umowy zobowiązały się do przestrzegania jej warunków i wypełnienia umowy w całości. Mamy prawo oczekiwać zwrotu zadłużenia zgodnie z wcześniej poczynionymi ustaleniami.
Pierwszym krokiem powinien być oczywiście kontakt z dłużnikiem. Najlepiej w formie, którą możemy udokumentować:

• wiadomość e-mail,
• sms (jeśli w ten sposób wcześniej odbywała się korespondencja,
• rozmowa telefoniczna (najlepiej ze sporządzoną następnie notatką z poczynionych ustaleń, która może zostać potwierdzona np. smsem lub mailem.

W zależności od rozwoju wydarzeń, jeżeli kontakt nie przyniósł skutku, warto rozważyć rozpoczęcie procedury windykacji.
Na tym etapie mamy dwie drogi:

• windykacja we własnym zakresie,
• skorzystanie z pomocy zewnętrznego podmiotu (np. kancelarii prawnej specjalizującej się w tego typu sprawach).

 

Kiedy należy rozpocząć windykację?

Jeśli zdecydujemy się na podjęcie działań we własnym zakresie, powinniśmy je rozpocząć jak najszybciej. Kolejne miesiące opóźnienia jedynie zmniejszają szanse na odzyskanie należności i niepotrzebnie wydłużają cały proces. W przypadku windykacji należności czas jest kluczowym czynnikiem. Nie warto zwlekać. Doświadczenie pokazuje, iż brak reakcji jest często najgorszą ścieżką działania.

Pomoc kancelarii

W przypadku chęci podjęcia współpracy w zakresie windykacji (na każdym jej etapie), serdecznie zapraszamy do kontaktu. Chętnie pomożemy. W kwestiach związanych z windykacją sugerujemy wybrać jeden z poniższych sposobów kontaktu:

• telefonicznie: (+48) 605 131 260, (+48) 22 458 23 40,
• mailowo: dariusz.staniszewski@adwokatura.pl,
• korzystając z formularza kontaktowego,
• korzystając z formularza bezpłatnej wyceny windykacji.