Windykacja z nieruchomości wspólnej należącej do małżonków

Data aktualizacji: 30 sierpnia 2019

Windykacja z nieruchomości daje duże możliwości zaspokojenia się przez wierzyciela, zwłaszcza, gdy dłużnik nie posiada innego majątku. Są jednak pewne ograniczenia, które mogą utrudnić wierzycielowi odzyskanie wierzytelności. Jednym z takich ograniczeń może być sytuacja w której nieruchomość należy do dłużnika i jego małżonka.

Jeżeli małżonek dłużnika wiedział o zaciągniętych przez niego zobowiązaniach i dodatkowo wyraził zgodę na piśmie, to w zasadzie pozostaje tylko wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika i prowadzenie egzekucji z całej nieruchomości jest możliwe bez ograniczeń.

A zatem wierzyciel posiadając tytuł wykonawczy może prowadzić egzekucję przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim, a gdy zobowiązanie zostało zaciągnięte za zgodą drugiego małżonka, może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków (art. 41 § 1 kodeksu rodzinnego). Konieczne jest uzyskanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi swojego dłużnika.

Rozpoznając wniosek o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, sąd musi m.in. ustalić, czy małżonek dłużnika wyraził zgodę na dokonanie czynności prawnej (np. zawarcie umowy pożyczki). Wierzyciel zatem musi wykazać za pomocą dokumentu urzędowego lub prywatnego, że zgoda małżonka naszego dłużnika została w taki sposób wyrażona. Istotnym jest, że nie można w takim postępowaniu stosować domniemania faktycznego, iż stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała za zgodą małżonka dłużnika (uchwała SN z dnia 18 marca 2011 r., III CZP 117/10)

Brak możliwości wykazania, że taka zgoda małżonka naszego dłużnika miała miejsce, uniemożliwi wierzycielowi uzyskanie klauzuli wykonalności, a w dalszej kolejności prowadzenia windykacji (egzekucji) z nieruchomości wspólnej małżonków.

Inaczej wygląda sytuacja, gdy nasz dłużnik jest po rozwodzie, który powoduje ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej. W takiej sytuacji będą miały zastosowanie ogólne przepisy dotyczące współwłasności, zawarte w kodeksie cywilnym, co umożliwi wierzycielowi prowadzenie egzekucji z udziału w nieruchomości wspólnej byłych małżonków.

Powyższe świadczy o konieczności zabezpieczenia swojej wierzytelności już na etapie jej powstania i zadbanie o to, żeby drugi małżonek wiedział o zaciągniętym zobowiązaniu swojego męża lub żony, a w szczególności złożył stosowny podpis np. na umowie pożyczki, co z pewnością ułatwi w późniejszym postępowaniu skuteczne prowadzenie windykacji z majątku wspólnego małżonków, zwłaszcza z nieruchomości.